Column: Moeilijk doen

Steeds vaker bekruipt me het gevoel dat taal meer verwarring veroorzaakt dan dat je er daadwerkelijk iets mee bereikt. Tenminste, dat lijkt me op zich wel het doel. Dat je iets duidelijk wilt maken. Iets wilt zeggen of uitleggen. Of althans, dat probeert te doen. Want dat is het nu juist. Lukt dat ons ook? Ja, ik houd van taal. Het is een nogal groot onderdeel van wat ik doe. Maar veroorzaakt de manier waarop wij communiceren niet veel meer gedoe dan dat het duidelijkheid schept? 

Zeer regelmatig loop ik tegen het klassieke - en stereotype, I know - ‘mannen komen van Mars, vrouwen van Venus’-verhaal aan. Dat je met je eigen man, die je toch al bijna 25 jaar kent, nog steeds van die schijnbaar zinloze discussies kunt hebben. Je kent ze wel. Hij slaat linksaf, jij rechtsaf en na veel omwegen komen we uiteindelijk bij hetzelfde eindpunt aan. Je kunt mij daarna serieus opvegen. Zóóó vermoeiend. Toch breng ik hier graag een nuance in aan. Ik denk namelijk dat er meer aan de hand is. Poehee, denk je nu misschien. Het is nu soms al zo ingewikkeld. Blijkt er nog een ander probleem te zijn. Hoe dan? Wat dan? 

Nou, dat zit zo. En eerlijk, ik ben niet helemaal zelf tot dit fantastische filosofische inzicht gekomen. Ik heb me laten inspireren door een aantal passages uit ‘Taal is zeg maar echt mijn ding’ van Paulien Cornelisse. Vooral deze was voor mij een eye-opener: “Sinds we kunnen praten, hebben we uitgevonden dat je om de hete brij heen kunt draaien, dat je nare dingen op een aardige manier kunt zeggen, dat je kunt slijmen, liegen, goedpraten, stinkende wonden maken en die met de mantel der liefde bedekken.” Maar ook deze: “Hoe meer ik erop let, hoe meer ik ervan overtuigd raak dat mensen bijna altijd iets anders zeggen dan ze bedoelen.” Bam! Hè hè. Dat verklaart een hoop. Ja toch?

Inmiddels zit ik in een soort van onderzoekende fase. Ik vind het vet interessant om te kijken hoe ik zelf met taal omga. Hoe ik communiceer en waarom ik dat dan op die manier doe. Zeker in relatie tot de mensen die ik dagelijks zie en dus ook vaak spreek. Waarbij ik gelijk moet zeggen dat het absoluut geen garantie is dat er dan dingen gaan veranderen of verbeteren. Ik leg de lat daarom wat lager voor mezelf. Bewustwording. Daar ga ik voor. Dat je in ieder geval van jezelf weet dat je bepaalde maniertjes hebt. In je taalgebruik, je communicatie. En dat dit voor anderen, vooral je gesprekspartners, best lastig kan zijn. 

Moeilijk doen is ook een vak, zeg ik zelf wel eens. Of zoals Rutger Bregman het zo treffend verwoordt: “Het is heel makkelijk om dingen moeilijk te maken, maar veel moeilijker om dingen makkelijk te maken.” Sluit ik af met deze mededeling, zonder eromheen te draaien: dit is mijn een-na-laatste column. Punt   λ

 www.femkejaarsma.nl

www.verwoordinbeeld.nl